معماری سنتی
معماری سنتی چیست؟
معماری سنتی ، بناهایی که به دست انسان ساخته می شود، جلوه هایی از نگرش او به جهان هستی است. که نشان دهنده قوّهٔ فکری و ساختار فرهنگی ـ اجتماعی افراد آن جامعه است.
این برداشت که معماری می تواند دیدگاهی طبیعی یا مافوق طبیعی داشته باشد در هر حال خارج از تأثیر محیط اطراف و اقلیم جغرافیایی انسان نیست.
لذا در بررسی معماری یک بنا، ابتدا باید جهان و جهان بینی سازنده آن بنا را مورد کنکاش قرار داد . تا بتوان افکار و عقاید او را در حجمی از آرایش فضا مشاهده کرد.
(معماری با محیط اطراف و افراد آن جامعه رابطه تنگاتنگی دارد.)
معماری سنتی ایران ،تجلی نمادین جهانی ابدی و ازلی است . که این جهان را محلی گذرا و واسطهای برای رسیدن به .مرتبهای والاتر به منظور وصول به آرامش درونی میداند .
معماری ایران که به صورتهای گوناگون در بناهای مختلف متجلی گشته، جایگاه خاصی را داراست که در آن ،عقاید و رسوم و آیین ها در شرایط جغرافیایی و اقلیمی نمود آشکاری دارد و حاصل دسترنج هنرمندانی است.
که برای اعتلای این هنر با تکیه بر ایمان خویش ،از جانِ خود مایه گذاشته و در این راه از هیچ کوششی دریغ نورزیده اند.
معماری سنتی ایرانی
تزیین ساختمان که جزء لاینفک معماری محسوب می شود .
معماری با سایر هنرهای ایرانی ،تارهای به هم تنیدهٔ یکپارچهای است. که از یکدیگر تأثیر پذیرفتهاند .
به ویژه صنایع دستی که علاوه بر تزیینی بودن و جنبههای زیبایی شناسانه. نقش کاربردی در زندگی روزمره افراد جامعه دارد.
صنایع دستی به دلیل عدم نیاز به سرمایهگذاری بسیار و وجود مواد اولیهٔ محلی برای تولید و وجود زمینه های توسعه در مناطق مختلف و ایجاد ارزش افزودهٔ بالا. بخش عظیمی از نیروی انسانی و اقتصادی ایران را به خود مشغول کرده است .
و این امر در معماری سنتی نقش ِ بارزی دارد. صنایع دستی و معماری همواره مکمل یکدیگر بودهاند و دارای ویژگیهای مشترک می باشند.
بناهای ایرانی مانند مسجد، مناره، خانه، باغ، پل، قلعه، آب انبارها و… هر کدام به نوعِ خاصی از صنایع دستی نیاز دارد .که برخی از انواع آن کاشی کاری، مشبّک کاری، نقاشی دیواری، منّبت کاری و غیره است.
تنوع اقلیم آب و هوایی در ایران موجب گوناگونی بسیار در معماری و تزیین آن گردیده است و در نتیجه انواع و اقسام صنایع دستی در تزیین معماری، نقشِ عمدهای دارند .
معماری سنتی ایرانی
صنایع دستی در رشته های گوناگون همچون: قالیبافی ،گلیمبافی، سفالگری ،آبگینه سازیِ محصولاتِ فلزی ، سنگتراشی، چوب تراشی ، حصیربافی ، کاشی کاری تا رودوزیها ارتباط مستقیم با معماری دارد .
معماری سنتی ایران در ایجاد صورتهای مختلف صنایع دستی نیز نقشِ عمدهای را به عهده داشته است . به طور مثال بافنده، اندازه قالی را براساس وسعت اتاقها میبافد و سفالگر براساس جایگاه سفال در فضای ساختمان شکل و حجم مورد نظر را میسازد . هماهنگی صنایع دستی با معماری نه تنها از نظر فرم و رنگ بلکه از نظر محتوایی نیز هم خوانی دارد و هنرمند سعی نموده، ارتباط خویش با طبیعت و دیدگاه معنوی خویش نسبت به هستی را متجلی سازد .
صنایع دستی به علت تنوع و وسعت در رشته های گوناگون، کاربردهای زیادی در تزیین معماری دارد که شامل چهار بخش میشود :
۱-تزیین درونِ بنا
۲-و تزیین فضاهای ورودی
۳- تزیین فضای اتصالِ درون بنا
۴-همچنین تزیین فضای اتصالِ بیرون بنا
تزیینات بیرونی ساختمان باید به نحوی باشد که در برابر تغییرات آب و هوا و نور خورشید مقاوم باشد و کیفیت خود را از دست ندهد. این تزیینات بیشتر شامل کاشی کاری به صورت معرّق یا هفت رنگ میباشد که علاوه بر تزیین بنا با نقوش و رنگهای گوناگون، عایقی در برابر برف و باران و گرما و سرما است. کاشی کاری در معماری ایران در واقع شناسنامه بنا میباشد و تاریخ مشخص و سیرِ تحولی منظمی را دارا است
تزیینات بیرونی ساختمان باید به نحوی باشد که در برابر تغییرات آب و هوا و نور خورشید مقاوم باشد و کیفیت خود را از دست ندهد. این تزیینات بیشتر شامل کاشی کاری به صورت معرّق یا هفت رنگ میباشد که علاوه بر تزیین بنا با نقوش و رنگهای گوناگون، عایقی در برابر برف و باران و گرما و سرما است. کاشی کاری در معماری ایران در واقع شناسنامه بنا میباشد و تاریخ مشخص و سیرِ تحولی منظمی را دارا است.
معماری سنتی ایرانی
با آغاز دوره اسلامی، کاشی کاری در اماکنِ مذهبی تجلی خاصی مییابد، محراب و گنبدِ مسجد شیخ لطف ـ الله و گنبدِ مزار شاه نعمت اللّه ولی در ماهانِ کرمان. مسجد کبود تبریز و گنبد مسجد چهار باغ اصفهان، نمونه بارز این هنر میباشد .
کاشی کاری، مهمترین ویژگی تزیین معماری سنتی ایران است که ادامهٔ همان آجرکاری است.
نکته حائز اهمیت در کاشی کاری ایران رنگ لعاب است، رنگ کاشیهای ایرانی اکثراً فیروزهای و لاجوردی بوده . و رنگهای سفید و سبز و طلایی نیز در درجه دوم میباشد و این رنگها در بین هنرهای سنتی ایران مشترک میباشند .
که با پوششی به صورت سایهبان با طاق کمانی همراه بوده است .تزیین این قسمت از بنا عموماً کاشی کاری است، در ضمن نمونههای آینهکاری و مشبک کاری آجری نیز وجود دارد .
آینه کاری از هنرهای ظریفی است که در نماسازی داخلی بناها، در بالای ازارهها ، زیردورها ، طاقها، رواقها ، شبستانها، سرسراها و موارد دیگر به کار میرود .
مقرنس کاری و گچ بری نیز از تزیینات معماری محسوب میگردد. مقرنس کاری که تداوم آجر چینی است توازنی را القا مینماید که گویی وظیفه انتقال سقف یا گنبد بر پایهها را داراست و همانند نسبت آسمان به زمین است .
معماری سنتی ایرانی
تزیینات داخلی یک بنا نسبت به نوع آن تفاوتهای گوناگونی دارد . این تفاوت در دوره های گوناگون، تنوع بیشتری به خود میگیرد ولی در همهٔ آنها وجوه مشترکی نیز وجود دارد و از آن جمله ایجاد فضایی است که انسانهای استفاده کننده از آن بنا، آمالشان در آن تحقق مییابد و آرامش می یابند.
نزدیکی طرح و نقشِ قالی با نقوشِ کاشی، نزدیکی و انسجامِ هنرهای ایرانی را بیان میدارد .
صنایع دستی در معماری ایران تنها نقشِ مزّین کنندهٔ فضا را ندارند بلکه هر کدام در جایگاه خود کاربردهای گوناگونی دارد .
تزیین بین فضای داخلی و خارجی شامل درها و پنجرههاست. «درِ» بناها که در گذشته از چوب ساخته میشد مأوایِ سرپنجه هنرمندانِ منّبت کار و فلز کار بود.
پنجره نیز که اشاعه دهنده نور و روشنی به فضای داخلی میباشد اکثراً با چوب، گره چینی میشود .و گاه با شیشه های رنگین ،رنگین کمانی از نور را در فضای داخلی ایجاد می نماید .
بدون دیدگاه